Ochrona kozy złotawej w Ostoi Nadbużańskiej
W 2016 roku Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie zrealizowała projekt pn. Odtworzenie populacji kozy złotawej Sabanejewia aurata (Fillipi) w obszarze Natura 2000 Ostoja Nadbużańska PLH140011. W ramach przeprowadzonych prac na rzece Tocznej, stanowiącej lewobrzeżny dopływ Bugu, powstało nowe stanowisko rozrodcze kozy złotawej. Do rzeki wsiedlono ponad 400 osobników tego gatunku.
Koza złotawa jest jedną z najrzadszych ryb słodkowodnych występujących na terenie Polski. Jest ona jednocześnie jednym z przedmiotów ochrony w Ostoi Nadbużańskiej. Niestety preferowane przez ten gatunek siedliska, związane z dużymi i średniej wielkości rzekami ze żwirowo–piaszczystym dnem, charakteryzującymi się szybkim przepływem, systematycznie zanikają. Jednym z największych zagrożeń są procesy związane z zabudową hydrotechniczną, w wyniku których dno rzek ulega zamuleniu. Zjawiska te są dodatkowo potęgowane przez obserwowane w ostatnich latach niskie stany wód. W przypadku Bugu czynnikiem, który wpłynął na zanik niemal wszystkich lokalnych populacji była przyducha w 2009 roku.
Populacja kozy złotawej obecnie obserwowana w Ostoi oraz rzekach stanowiących dopływy Bugu poza granicami obszaru Natura 2000 jest w zaniku. Bez podjęcia działań z zakresu ochrony czynnej nie jest możliwe przywrócenie jej liczebności do stanu sprzed 2009 roku. Uwzględniając status gatunku oraz zapisy Dyrektyw Siedliskowej, zgodnie z którymi kraj członkowski jest odpowiedzialny za poprawę stanu zachowania przedmiotu ochrony w obszarze Natura 2000, zrealizowane zostały prace mające na celu jego przywrócenie w Ostoi Nadbużańskiej.
W ramach projektu stworzono nowe stanowisko rozrodcze dla kozy złotawej we wcześniej wytypowanym fragmencie rzeki Tocznej. Istnienie warunków dogodnych do wsiedlenia kozy złotawej w tym miejscu zostało stwierdzone na podstawie badań przeprowadzonych podczas realizacji projektu mającego na celu restytucję głowacza białopłetwego. Dodatkowo fragment Bugu poniżej ujścia Tocznej charakteryzuje się dnem z dużym udziałem żwiru, co zwiększa prawdopodobieństwo zasiedlenia w krótkiej perspektywie czasu. Tym samym znacznie wzrastają szanse na odtworzenie populacji tego gatunku w Bugu.
Na odcinku rzeki przewidzianym do renaturyzacji usunięto nadmiar roślinności szuwarowej, powodujący nadmierne gromadzenie się osadów dennych. Na dnie rzeki usypano kilkanaście łach żwirowych stabilizowanych materiałem kamiennym, zabezpieczającym je przed zamulaniem i rozmywaniem. Kozy złotawe odłowiono w Wiśle oraz w Pilicy, dzięki czemu populacja tego gatunku zasiedlająca Bug (odizolowana od innych populacji zasiedlających dorzecze Wisły Środkowej) zostanie wzbogacona i zwiększy się jej różnorodność genetyczna. Łącznie wykonano 15 tarlisk o powierzchni około 150 m2. Prace przeprowadzono na długości 207 m koryta rzeki.
Odtworzenie populacji kozy złotawej Sabanejewia aurata (Fillipi) w obszarze Natura 2000 Ostoja Nadbużańska PLH140011 dofinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.