Czynna ochrona w rezerwacie przyrody Baranie Góry
W listopadzie 2018 r. zakończono kolejny etap działań z zakresu ochrony czynnej w rezerwacie przyrody wchodzącym jednocześnie w skład Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jako obszar Baranie Góry PLH140002. Zrealizowane prace polegały m.in. na zwiększeniu udziału liściastych gatunków drzew oraz usuwaniu gatunków obcych, głównie czeremchy amerykańskiej. Z punktu widzenia ochrony świetlistej dąbrowy kluczowe było usuwanie wybranych drzew w celu poprawy struktury wiekowej i przestrzennej drzewostanów, a tym samym poprawy warunków siedliskowych. Dzięki temu więcej światła będzie docierać do runa leśnego, co jest elementem niezbędnym do rozwoju charakterystycznych dla tego siedliska gatunków światło- i ciepłolubnych. W perspektywie obowiązywania planu ochrony (kolejnych 18 lat) zbiorowiska świetlistej dąbrowy powinny zajmować blisko 50 % powierzchni tego terenu (obecnie są obserwowane na 37% powierzchni).
Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego krajobrazu leśnego o urozmaiconej rzeźbie terenu, zawierającego bogaty wielogatunkowy drzewostan z typowo wykształconym zbiorowiskiem dąbrowy pełnikowej oraz licznymi stanowiskami roślin rzadkich i chronionych. Przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000 są zbiorowiska świetlistej dąbrowy i grądu subkontynentalnego, a także siedlisko czerwończyka nieparka - gatunku motyla objętego w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Współistnienie dwóch form ochrony przyrody zobowiązuje do takiego planowania i realizacji działań ochronnych, by zachowany został zarówno cel ochrony rezerwatu, jak i przedmioty ochrony obszaru Natura 2000.
Mimo skomplikowanego charakteru zadań i konieczności pogodzenia dwóch form ochrony przyrody, od 2016 r. Nadleśnictwo Dwukoły, na podstawie porozumienia zawartego z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Warszawie, prowadzi na obszarze rezerwatu działania, których pierwsze pozytywne efekty są już zauważalne. Na stanowiskach świetlistej dąbrowy stopniowo poprawiają się warunki świetlne konieczne do rozwoju takich gatunków, jak lilia złotogłów, miodownik melisowaty, konwalia majowa czy naparstnica zwyczajna. Usunięcie zamierających drzew oraz podszytu i wprowadzenie sadzonek dębów i lip przyspieszy naturalne procesy odnawiania się lasu. Pozostawienie część pozyskanej biomasy na terenie rezerwatu do naturalnego rozkładu przyczyni się do zwiększenia zasobów leżącego martwego drewna, którego ilość na siedliskach grądowych powinna przekraczać 20 m3/ha. Cenne dla środowiska przyrodniczego są także martwe stojące drzewa, w związku z czym podczas prowadzenia zabiegów ochronnych część drzew przewidzianych do wycinki pozostaje w drzewostanie, po uprzednim zdarciu kory wraz z miazgą, co powoduje powolne zamieranie drzewa, stwarzając w ten sposób dogodne siedlisko dla wielu gatunków zwierząt. Na dużej powierzchni rezerwatu usunięto buk, który na tym obszarze jest gatunkiem obcym ekologicznie, a także czeremchę amerykańską. Obszar chroniony został oznakowany, a ustawienie szlabanów przyczyni się do ograniczenia wjazdu na ten teren.
Ocena skuteczności realizowanych w rezerwacie działań zostanie przeprowadzona w ramach monitoringu przewidzianego w obowiązującym planie ochrony rezerwatu przyrody Baranie Góry.
Fot.: S. Bełko