Czym jest informacja o środowisku i jego ochronie ?

Informacja o środowisku i jego ochronie to wszelkiego rodzaju informacja dotycząca:

1) stanu elementów środowiska, takich jak: powietrze, woda, powierzchnia ziemi, kopaliny, klimat, krajobraz i obszary naturalne, w tym bagna, obszary nadmorskie i morskie, a także rośliny, zwierzęta i grzyby oraz inne  elementy różnorodności biologicznej, w tym organizmy genetycznie zmodyfikowane, oraz wzajemnych oddziaływań między tymi elementami;
2) emisji, w tym odpadów promieniotwórczych, a także zanieczyszczeń, które wpływają lub mogą wpłynąć na elementy środowiska, o których mowa w pkt 1;
3) środków, takich jak: środki administracyjne, polityki, przepisy prawne dotyczące środowiska i gospodarki wodnej, plany, programy oraz porozumienia w sprawie ochrony środowiska, a także działań wpływających lub mogących wpłynąć na elementy środowiska, o których mowa w pkt 1, oraz na emisje i zanieczyszczenia, o których mowa w pkt 2, jak również środków i działań, które mają na celu ochronę tych elementów;
4) raportów na temat realizacji przepisów dotyczących ochrony środowiska;
5) analiz kosztów i korzyści oraz innych analiz gospodarczych i założeń wykorzystanych w ramach środków i działań, o których mowa w pkt 3;
6) stanu zdrowia, bezpieczeństwa i warunków życia ludzi, oraz stanu obiektów kultury i obiektów budowlanych - w zakresie, w jakim oddziałują na nie lub mogą oddziaływać:
a) stany elementów środowiska, o których mowa w pkt 1, lub
b) przez elementy środowiska, o których mowa w pkt 1 - emisje i zanieczyszczenia, o których mowa w pkt 2, oraz środki, o których mowa w pkt 3.

Informacja o środowisku i jego ochronie dotyczy również działalności podmiotów prywatnych, niezależnie od tego czy wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

W związku z tym, że informacja o środowisku i jego ochronie jest szczególnym rodzajem informacji publicznej, w procesie udostępniania informacji o środowisku, w kwestiach nieregulowanych ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko mają zastosowanie odpowiednie przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Zasadą przewidzianą zarówno przez prawo polskie, jak też europejskie i międzynarodowe jest jawność informacji publicznej, w tym informacji o środowisku i jego ochronie.

Prawo do informacji o środowisku i jego ochronie przysługuje każdemu, osobie fizycznej lub prawnej, a także jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej. Dostęp do informacji przysługuje niezależnie od obywatelstwa, miejsca zamieszkania, wieku i zdolności do czynności prawnych, a także niezależnie od tego, czy żądający informacji ma jakikolwiek interes prawny lub faktyczny związany z informacją lub sprawą, której informacja dotyczy.

Jak uzyskać informację?

Podstawową regulacją prawną odnoszącą się do udostępniania informacji o środowisku jest art. 74 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Analogiczny zapis jest zawarty w art. 4 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Formy udostępniania informacji

Informacja o środowisku może być udostępniana poprzez:

1. przekazanie informacji ustnie;
2. wgląd do danego dokumentu w siedzibie urzędu;
3. umożliwienie sporządzenia kopii w siedzibie urzędu;
4. przesłanie kopii dokumentów lub informacji przez odpowiedni organ - dopuszczalna jest wersja papierowa (za pośrednictwem poczty) a także wersja elektroniczna z wykorzystaniem wskazanych nośników danych lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Wniosek o udostępnienie informacji o środowisku

Informacja o środowisku jest udostępniana na pisemny wniosek, który powinien zawierać następujące elementy:

1. dane wnioskodawcy;
2. adres wnioskodawcy;
3. zakres wniosku - należy wskazać, o jakie informacje występuje wnioskodawca.

Wniosek nie jest konieczny, jeśli informacji nie trzeba wyszukiwać oraz gdy dotyczy informacji udostępnionej w bazie danych o ocenach oddziaływania na środowisko.

Opłaty

Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie jest bezpłatne, gdy:

1. przekazanie informacji nastąpiło ustnie;
2. informacje o dokumentach znajdują się w publicznie dostępnym wykazie danych, a dokumenty zostały wyszukane i przejrzane w siedzibie organu administracji.

Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie jest płatne, gdy:

1. informacje należało wyszukać;
2. informacje przekształcono w formę wskazaną we wniosku;
3. sporządzone zostały kopie dokumentów lub danych;
4. organ przesłał wnioskodawcy sporządzone kopie dokumentów lub danych.

Wysokość opłat za wyszukiwanie i przekształcanie informacji o środowisku i jego ochronie została określona w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie opłat za udostępnianie informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. poz. 1415, z późn. zm.).

Termin realizacji wniosków

Informacja o środowisku powinna zostać udostępniona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku, a w przypadku spraw skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. W takim przypadku wnioskodawca zostaje poinformowany o konieczności przedłużenia załatwienia sprawy.

Akty prawne:

• ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2018 r., poz. 2081);
• ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 2176);
• ustawa z 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1243);
• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 września 2010 r. w sprawie wzoru oraz zawartości i układu publicznie dostępnego wykazu danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku i jego ochronie  (Dz. U. z 2010 r. poz. 1249);
• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie opłat za udostępnianie informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. poz. 1415, z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie sposobu i częstotliwości aktualizacji informacji o środowisku (Dz. U. z 2010 r. poz. 1485).

Odmowa udostępnienia informacji

Przepis art. 16 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko określa katalog informacji, które mogą nie podlegać udostępnieniu. Władze publiczne mogą odmówić udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie po rozważeniu interesu publicznego przemawiającego za udostępnieniem informacji w konkretnym przypadku, jeżeli udostępnienie tych informacji może naruszyć:

1)      ochronę danych przewidzianą przepisami o ochronie informacji niejawnych;
2)      przebieg toczącego się postępowania sądowego, dyscyplinarnego lub karnego;
3)      prawa własności intelektualnej, o których mowa w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 880 i 1089) lub w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 776);
4)      ochronę danych osobowych, dotyczących osób trzecich, jeżeli jest ona przewidziana odrębnymi przepisami prawa;
5)      ochronę informacji lub danych, dostarczonych przez osoby trzecie, jeżeli osoby te, nie mając obowiązku ich dostarczenia i nie mogąc być takim obowiązkiem obciążone, dostarczyły je dobrowolnie, chyba że wyraziły zgodę na ich udostępnianie;
6)       stan środowiska, którego informacja dotyczy, w szczególności przez ujawnienie ostoi lub siedliska roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;
7)      ochronę informacji o wartości handlowej, w tym danych technologicznych, dostarczonych przez osoby trzecie i objętych tajemnicą przedsiębiorstwa, jeżeli osoby te złożyły wniosek o wyłączenie tych informacji z udostępniania, zawierający szczegółowe uzasadnienie dotyczące możliwości pogorszenia ich pozycji konkurencyjnej;
8)       obronność i bezpieczeństwo państwa;
9)      bezpieczeństwo publiczne;
10)  ochronę tajemnicy statystycznej przewidzianą przepisami o statystyce publicznej.

Władze publiczne mogą odmówić udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie, jeżeli:

1)      wymagałoby to dostarczenia dokumentów lub danych będących w trakcie opracowywania;
2)      wymagałoby to dostarczenia dokumentów lub danych przeznaczonych do wewnętrznego komunikowania się;
3)      wniosek jest w sposób oczywisty niemożliwy do zrealizowania;
4)      wniosek jest sformułowany w sposób zbyt ogólny.

Odmowa udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie następuje w drodze decyzji.

Jeżeli jednak wniosek dotyczy udostępnienia różnych informacji, z których część, z wyżej wymienionych przyczyn, nie podlega udostępnieniu lub kwalifikuje się do wydania decyzji odmownej, pozostała część danych podlega udostępnieniu.